De regels van de UEFA met betrekking tot homegrown spelers onder vuur?

De autoriteit van de machtigste voetbalorganisaties is de afgelopen jaren uitgedaagd met enkele interessante gerechtelijke uitspraken die deze maand december 2023 naar buiten zijn gekomen. Wat betreft de FIFA, heeft de FFAR vorig jaar veel van de discussies gedomineerd. Verschillende juridische procedures zijn gestart, wat heeft geleid tot het niet of gedeeltelijk implementeren van de FFAR in verschillende landen over de hele wereld.

Er is ook veel geschreven over de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) met betrekking tot de Super League, waarbij sommige clubs een overwinning claimen en er gezamenlijke verklaringen zijn.

Ik wil me nu richten op de zaak van Royal Antwerp en een van hun voormalige spelers tegen de Royal Belgian Football Association (RBFA, Belgische voetbalbond) die ook grote gevolgen zou kunnen hebben voor een van de regels van de UEFA en bijgevolg hun aangesloten verenigingen, namelijk de homegrown-regel.

Het Hof van Justitie heeft onlangs de compatibiliteit van de UEFA- en RBFA-regels met betrekking tot 'homegrown-spelers' met het EU-recht behandeld en geconcludeerd dat de regels mogelijk zowel het vrij verkeer van werknemers (Artikel 45 VWEU) als de mededingingsregels (Artikel 101 VWEU) zouden kunnen schenden.

Vrij verkeer van werknemers

Het HvJ-EU oordeelde dat de regels van de RBFA, die professionele voetbalclubs die deelnemen aan interclubcompetities verplichten om minstens vier spelers op te nemen die zijn opgeleid door Belgische clubs, op het eerste gezicht inbreuk maken op het vrij verkeer van werknemers. Deze regels zijn gebaseerd op een nationale binding, omdat ze alleen ten goede komen aan spelers die in België zijn opgeleid. Dit kan nadelig zijn voor spelers uit andere lidstaten die hun carrière in België willen voortzetten.

Het HvJ-EU erkende dat het aanmoedigen van de werving en opleiding van jonge professionele voetballers een legitiem publiek belang is. Het vond echter dat de regels van de RBFA mogelijk niet evenredig zijn om dit doel te bereiken. Het HvJ-EU merkte op dat de regels geen onderscheid maken tussen de werving van spelers opgeleid door kleine clubs in België en de werving van spelers die al elders in de EU door grote clubs zijn opgeleid. Dit zou clubs kunnen ontmoedigen om te investeren in de opleiding van jonge spelers zelf.

Mededingingsregels

Het HvJ-EU onderzocht ook of de UEFA- en RBFA-regels met betrekking tot 'homegrown-spelers' verenigbaar zijn met de mededingingsregels (Artikel 101 VWEU). Het Hof oordeelde dat deze regels de concurrentie mogelijk zouden kunnen beperken door de mogelijkheid van clubs om getalenteerde spelers van andere clubs of landen aan te trekken, te beperken.

Het HvJ-EU merkte op dat de specifieke kenmerken van het professionele voetbal, zoals de sociale, culturele en mediabelangrijkheid ervan, samen met het feit dat de sport is gebaseerd op openheid en sportieve verdienste, toelaten dat verenigingen zoals UEFA en de RBFA regels aannemen met betrekking tot de samenstelling van teams, de deelname van spelers aan die teams en de opleiding van die spelers. Het Hof benadrukte echter dat deze regels gerechtvaardigd moeten worden door legitieme doelstellingen en niet verder mogen gaan dan nodig is om die doelstellingen te bereiken.

Het HvJ-EU concludeerde dat het aan de verwijzende rechter is om te bepalen, in het licht van alle argumenten en bewijzen die door de partijen zijn ingediend, of de UEFA- en RBFA-regels verenigbaar zijn met de mededingingsregels. De verwijzende rechter moet overwegen of de regels een mededingingsbeperkend doel hebben, of ze kunnen worden gerechtvaardigd door het nastreven van legitieme doelstellingen, en of ze evenredig zijn met het bereiken van die doelstellingen.

Over het algemeen roept het oordeel van het HvJ-EU belangrijke vragen op over het evenwicht tussen de bescherming van het vrij verkeer van werknemers en de bevordering van specifieke doelstellingen op sportgebied. De verwijzende rechter moet nu zorgvuldig de relevante factoren beoordelen en bepalen of de UEFA- en KBVB-regels verenigbaar zijn met het EU-recht.

Mogelijke gevolgen

Het besluit van het HvJ-EU heeft het potentieel om aanzienlijke veranderingen teweeg te brengen in de manier waarop voetbal is gestructureerd en wordt geëxploiteerd. Sommige van de mogelijke gevolgen zijn:

• Vermindering van de thuisgekweekte spelerregels: UEFA kan worden gedwongen om de thuisgekweekte spelerregels te versoepelen of zelfs af te schaffen, waardoor clubs vrijer spelers van over het continent kunnen werven. Dit zou kunnen leiden tot een diverser en concurrentievermogender Europees voetballandschap.

• Verhoogde investering in jeugdacademies: Kleinere clubs kunnen zwaarder investeren in hun jeugdacademies om hun eigen thuisgekweekte talent te ontwikkelen, aangezien de thuisgekweekte spelerregels mogelijk geen voordeel meer bieden aan clubs in grotere markten. Dit zou kunnen leiden tot een breder talentenpool en een meer eerlijke verdeling van talent over Europa.

• Stijging van transferkosten: Met minder beperkingen op transfers van spelers, kunnen clubs bereid zijn om hogere transferkosten te betalen om toptalent uit het buitenland te verwerven. Dit zou de transfermarkt verder kunnen opblazen en zorgen baren over financiële duurzaamheid in het voetbal.

• Impact op kleinere competities: Clubs uit kleinere competities kunnen te maken krijgen met toenemende concurrentie van grotere clubs voor hun beste jonge spelers, wat kan leiden tot een afname van het talent en een verzwakking van hun nationale competities.

• Transformatie van de identiteit van het voetbal: De thuisgekweekte spelerregels zijn al jaren een onderdeel van het Europese voetbal en hun mogelijke verwijdering zou een aanzienlijke impact kunnen hebben op de identiteit en cultuur van de sport. De focus op lokale talenten en homegrown spelers zou kunnen wijken naar een meer geglobaliseerde en transactionele aanpak van het voetbal.

Conclusie

Het besluit van het HvJ-EUover de thuisgekweekte spelerregels vertegenwoordigt een belangrijke verschuiving in de relatie tussen EU-recht en de sport van het voetbal. Het stelt belangrijke vragen over de balans tussen de bescherming van individuele rechten en de bevordering van specifieke doelstellingen in de sport. De uitkomst van deze zaak zal verstrekkende gevolgen hebben voor de toekomst van het Europese voetbal, en zal bepalen hoe spelers worden gerekruteerd, opgeleid en gewaardeerd.